سفر رئیس مجلس نمایندگان اتیوپی به ایران که در پاسخ به حضور چند ماه پیش محمدباقر قالیباف در «آدیسآبابا» انجام گرفت، از دریچه تلاش جمهوری اسلامی برای توسعه مناسبات به ویژه اقتصادی و امنیتی با قاره سیاه قابل توجه است. «تاگسه چافو» و هیئت همراه در چارچوب دیپلماسی پارلمانی به تهران آمده و با مقامات کشورمان به گفتوگو و رایزنی پرداخت.
رئیس مجلس در دیدار دوجانبه و همچنین پس از نشست خبری با چافو، روی یک نکته مهم در مناسبات طرفین دست گذاشت و با بیان اینکه تنشهای موجود در شمال آفریقا و غرب آسیا از طراحیهای غرب و رژیم صهیونیستی است، گفت: آنها میخواهند شرایط ناامنی را برای کشورهای مستقل و مسلمان ایجاد کنند. تجزیه سودان یکی از همین توطئهها بود که مشابه آن را در غزه، سوریه و یمن شاهدیم. در مقابل کشورهایی که با یکدیگر دوستان، دشمنان و منافع مشترک دارند، باید در کنار یکدیگر قرار بگیرند و همکاری کنند. وی با تأکید بر اینکه ایران به دنبال توسعه روابط با کشورهای آفریقایی به خصوص منطقه شاخ آفریقاست، ادامه داد: کمیسیون مشترک اقتصادی میان ایران و اتیوپی در کوتاهترین زمان ممکن تشکیل شود. تاگسه چافو نیز با بیان اینکه ایران و اتیوپی دارای تمدنی باستانی و فرهنگ غنی هستند، عنوان کرد: از آنجایی که دو کشور عضو بریکس هستیم میتوانیم از این ظرفیت در حوزه اقتصادی استفاده کنیم.
جایگاه راهبردی اتیوپی در سیاست ایران
رئیس قوه مقننه، دی سال گذشته به دعوت همتای اتیوپیایی خود عازم آدیسآبابا شد؛ اقدامی که بسیاری آن را در راستای پیگیری اهداف کلان جمهوری اسلامی و نقطه عطفی در روابط طرفین تعریف کردند.
اتیوپی با جمعیتی افزون بر ۱۲۰میلیون نفر دومین کشور پرجمعیت آفریقا، میزبان سازمانهای مهم قارهای (با میزبانی از مقر اتحادیه آفریقا به نوعی پایتخت دیپلماسی آفریقا شناخته میشود)، عضو پیمان استراتژیک بریکس، پنجمین اقتصاد قاره آفریقا و از جمله اقتصادهای در حال توسعه است. در حالی که کشورمان با توجه به ظرفیتهای موجود در مقایسه با برخی دولتهای دیگر مانند ترکیه، چین و حتی عربستان، در آفریقا بازیگری درخوری نداشته و رویدادهای دیپلماتیک اخیر و دید و بازدید رؤسای مجلس ایران و اتیوپی میتواند نشاندهنده تغییر در الگوی رفتاری تهران برای رفع این نقیصه باشد. در این پازل اتیوپی در شاخ آفریقا میتواند نقشی تعیینکننده داشته و به عنوان دروازه ورود به قاره سیاه تلقی شود. همچنین گروه بریکس (که هر دو کشور عضو این گروه هستند) به عنوان یکی از مهمترین ائتلافهای اقتصادی جهان، بستری مناسب برای تقویت همکاریهای چندجانبه و فرصتهای جدید اقتصادی فراهم میکند.
به لحاظ امنیتی، مهمترین وجه اهمیت ارتباطی ما با اتیوپی و حتی سودان فروش تسلیحات ایرانی همچون پهپادهاست که در چند سال اخیر در رسانههای مختلف مطرح شده است و حتی دولت آبی احمد از اواخر سال ۲۰۲۱ میلادی تا ۲۰۲۳ توانست با استفاده از پهپادهای ارزان و کارآمد شاهد بر شورشیان تیگرای غلبه پیدا کند. اما از آنجایی که انصارالله یمن در چند ماه اخیر در دریای سرخ و تنگه بابالمندب فعالیت و بازیگری گستردهای علیه منافع آمریکا و رژیم صهیونیستی داشته، ارتباط با آدیسآبابا در آن سوی تنگه بابالمندب اهمیت زیادی پیدا میکند؛ تا جایی که میتواند اتیوپی را به بازوی ایران در منطقه شرق آفریقا بدل کند.
فرصت مهم بریکس
بازیگری اقتصادی جمهوری اسلامی به ویژه در قاره سیاه در این مقطع بسیار مهم است. کشوری مانند ترکیه توانسته به مرور در حوزههای اقتصادی این قاره حضور فعال و چشمگیری داشته باشد، تا آنجایی که ۸۵ میلیارد دلار سرمایهگذاری کرده است. اماراتیها نیز عملاً پیشبرنده فعالیتهای اسرائیلیها در قاره آفریقا هستند. امیرنشینهای متحده عربی نیز توانستهاند با سرمایهگذاری ۱۱۰ میلیارد دلاری در قاره سیاه جایگاه خودشان را تثبیت و تقویت کنند.
این در شرایطی است که روابط ایران و اتیوپی پس از انقلاب اسلامی، مستمر، خوب و بدون مشکل بوده است. از سویی حضور دو کشور در یک بلوک اقتصادی همچون بریکس میتواند زمینهساز توسعه مناسبات تجاری باشد. نباید از یاد برد که اتیوپی محصور در خشکی است، به همین دلیل رابطه با کشورهایی مانند ایران که از پهنه آبی زیادی برخوردار هستند برای آنها پرمنفعت است.
جمهوری اسلامی میتواند با توجه به تجربیات خود در زمینه فروش تسلیحات، فعالیتهای اقتصادی- تجاری در زمینههای صنایع نظامی- دفاعی را نیز گسترش دهد. توسعه صنایع خوراک و پوشاک که هزینه کمتر و بازدهی بیشتر و زودتری دارند نیز از جمله راهکارها برای تقویت حضور در آفریقاست. جمهوری اسلامی از اتیوپی قهوه و حبوبات وارد و در عوض صنایع شیمیایی (پتروشیمی و پالایشگاهی) را صادر میکند. قیر، گریس، پلیاتیلن ، سولفات و روغنهای شیمیایی و دارویی از محصولات صادراتی ایران به آفریقا بوده است. لازم است این مسیر تقویت شود و ما با ترسیم افق روشن باید بتوانیم جایگاه خود را در آفریقا تثبیت و تقویت کنیم. تمام این موارد با شرط حضور توأمان و دیپلماسی فعال اقتصادی وزارت خارجه و حضور پررنگ بخش خصوصی امکانپذیر است.
خبرنگار: هدایت جاوید
نظر شما